Nikola Tesla là nhà khoa học vĩ đại với nhiều phát minh vượt thời đại như dòng điện xoay chiều, cuộn dây Tesla, và điện không dây. Mặc dù tài năng xuất chúng, cuộc đời ông là một chuỗi bi kịch kéo dài, từ gia đình có tiền sử bệnh tâm thần, cuộc sống cô lập, đến việc bị coi là nhà khoa học điên. Ông mất trong nghèo khó và nợ nần, nhưng tầm quan trọng của ông đã được công nhận sau nhiều thập kỷ. Tesla đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử khoa học, mặc dù ông phải chịu đựng nhiều khổ đau trong suốt cuộc đời.
Giới Thiệu Về Nikola Tesla
Nikola Tesla là một trong những nhà khoa học vĩ đại nhất mọi thời đại. Ông được gọi là “nhà khoa học điên” vì có những ý tưởng phát minh phi thực tế và vượt thời đại rất xa. Tuy nhiên, những cống hiến và phát minh của ông đến ngày nay vẫn được sử dụng. Mặc dù là một nhà khoa học thiên tài, cuộc đời của ông lại là một chuỗi bi kịch kéo dài cho đến cuối đời.
Sự Khởi Đầu và Gia Đình
Sinh Ra Trong Đêm Mưa Bão
Cậu bé mắc bệnh tâm thần nhẹ, Nikola Tesla, chào đời vào một đêm mưa bão, sấm sét dữ dội ngày 10 tháng 7 năm 1856 tại một ngôi làng của Croatia cũ. Người hộ sinh cho mẹ ông khi ấy đã nói đó là điềm xấu và gọi ông là “đứa trẻ của bóng tối”, nhưng mẹ của ông, bà Duka Tesla, đã đáp lại rằng, “Không, nó sẽ là một đứa trẻ của ánh sáng.” Bà Duka có 5 người con, Tesla là con thứ tư. Mẹ ông không có trình độ học vấn cao nhưng là một phụ nữ vô cùng tài năng và có thể tự tạo ra những công cụ thủ công, thiết bị cơ khí trong nhà và có khả năng thuộc lòng các tác phẩm thơ dài bằng tiếng Serbia. Nhiều người cho rằng Nikola Tesla đã thừa hưởng tài năng và trí nhớ siêu việt từ người mẹ của mình.
Gia Đình Có Tiền Sử Bệnh Tâm Thần
Tesla sinh ra trong một gia đình có tiền sử mắc bệnh tâm thần nhẹ. Cha của ông, Milutin Tesla, là một vị cha xứ chính thống, người thích tự nói chuyện với chính mình, thậm chí đóng những vai khác nhau trong cuộc độc thoại. Anh trai của Tesla mắc bệnh ảo giác và năm 1863, anh trai của ông, Dane, mất vì một vụ tai nạn thương tâm do ngã từ lưng ngựa. Đó là cú sốc đầu đời kinh khủng đối với Tesla và cũng là nguyên nhân dẫn đến chứng bệnh tâm thần của ông.
Học Tập và Những Khả Năng Kỳ Lạ
Học Tập Tại Higher Real Gymnasium
Khi chuyển tới sinh sống tại Calabasas để nhập học ở Higher Real Gymnasium, Tesla bị ảnh hưởng sâu sắc bởi một giáo viên dạy toán tại đây. Ông đã bộc lộ khả năng tính toán tài tình của mình, có thể nhanh chóng tính các bài toán tích phân trong đầu và đưa ra đáp án rất chính xác. Điều này khiến giáo viên của ông bất ngờ và cho rằng ông đã gian lận.
Những Khả Năng Kỳ Lạ
Tesla có một thính giác và thị giác vô cùng tinh nhạy. Ông từng cứu sống những người hàng xóm đang ngủ sau khi nghe những âm thanh nhỏ của đám cháy trong căn nhà của họ vào ban đêm. Khi trưởng thành, khả năng dị thường của ông càng bộc lộ rõ hơn. Ông có thể nghe được cả tiếng tích tắc của đồng hồ dù đã ngồi ở căn phòng khác, nghe tiếng còi xe lửa cách đó 32 cây số và phản ứng bằng việc đặt gỗ và nệm cao su dưới gầm giường để tránh các tiếng động nhỏ gây phiền nhiễu cho hệ thần kinh. Thậm chí trong bóng tối, Tesla có thể cảm nhận được sự xuất hiện của một người cách xa 4 mét.
Chứng Bệnh Thị Giác
Lúc nhỏ, Nikola Tesla mắc phải một chứng bệnh thường xuyên nhìn thấy ảnh thực đi kèm ánh sáng mạnh. Ông đã đi một quãng đường xa theo tầm nhìn và ngạc nhiên khi quay trở về nhà. Ông nhìn vào hư không và có thể tận mắt trông thấy quãng đường xa xôi ông vừa đi. Nó cứ như một cuộn phim trước mắt ông. Chính căn bệnh này đã giúp ông thực hiện những cuộc phiêu lưu kỳ thú tới những miền đất lạ.
Sự Nghiệp Học Tập và Những Khó Khăn
Đại Học Bách Khoa Áo
Năm 1875, Tesla nhập học Đại học Bách khoa của Áo ở thành phố Graz. Tại đây, ông được học về vật lý và toán học. Trong năm đầu, ông không bỏ qua một buổi giảng nào và đạt được thứ hạng cao nhất, vượt qua chính bài kiểm tra gần gấp đôi so với thông thường. Tesla tìm được niềm đam mê mãnh liệt với toán học và vật lý, lao vào học tập và nghiên cứu như một kẻ nghiện. Nikola Tesla có một sức làm việc đáng kinh ngạc, làm việc từ 3 giờ sáng đến 11 giờ đêm bất kể đó là chủ nhật hay ngày lễ.
Tranh Cãi Với Giáo Sư và Sa Đà Vào Cờ Bạc
Đến năm thứ hai đại học, trong quá trình nghiên cứu một đề tài có sự góp mặt của giáo sư Poeschl, do bất đồng quan điểm, Tesla đã cãi nhau với người giáo sư này. Nội dung tranh cãi liên quan đến máy phát điện Pramac, Tesla cho rằng bộ phận máy chỉnh lưu là không cần thiết, nhưng giáo sư Poeschl lại nghĩ ngược lại. Điều này gây ra sự bất mãn trong ông. Cuối năm hai, Tesla đã đánh mất suất học bổng quan trọng và sa đà vào con đường cờ bạc, trở thành một con nghiện.
Những Phát Minh Đầu Tiên
Làm Việc Tại Budapest
Năm 1881, ông tới Budapest làm việc tại một công ty điện dưới sự chỉ đạo của Tivadar Puskás. Tại đây, ông đã có phát minh đầu tiên của cuộc đời mình, đó là hoàn thiện bộ lập và khuếch đại điện tử. Đây chính là cột mốc đánh dấu sự khởi đầu của một nhà phát minh tài ba của nhân loại.
Làm Việc Cho Thomas Edison
Tại Strasbourg của Pháp năm 1883, ông đã làm việc cho công ty Continental Edison, một chi nhánh tại châu Âu của Thomas Edison. Tesla đã xây dựng một nguyên mẫu động cơ cảm ứng – một motor dòng điện xoay chiều để cung cấp năng lượng thông qua cảm điện từ và thử nghiệm của ông đã thành công. Tuy nhiên, do công trình của mình không thu hút được sự quan tâm của giới nghiên cứu châu Âu, Tesla đã chuyển đến Mỹ làm việc cho Thomas Edison và công ty Edison Machine Works ở New York.
Cuộc Đời và Những Phát Minh
Phát Minh Dòng Điện Xoay Chiều
Phát minh ra dòng điện xoay chiều của Tesla và dòng điện một chiều (DC) của Edison đang trong giai đoạn sắp sửa được thương mại hóa và phổ cập, nhưng gặp rất nhiều hạn chế như không thể truyền tải đi xa, chi phí tốn kém đẩy giá điện lên quá cao. Trong khi đó, Tesla đã phát triển điện xoay chiều lên một trình độ khác hẳn. Điện xoay chiều có tính ưu việt là dễ truyền tải, ít tốn kém và truyền đi cự ly xa. Năm 1888, Tesla bán bằng sáng chế về động cơ điện xoay chiều và thiết kế máy biến thế cho George Westinghouse. Cuộc chiến giữa các dòng điện diễn ra, Tesla thuộc về phía chiếm ưu thế, thiết lập nên mạng lưới điện trên khắp nước Mỹ và tạo ra cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai. Hệ thống chạy dòng điện xoay chiều của Tesla vẫn là quy chuẩn phân phát điện trên toàn thế giới ngay tại giây phút này.
Những Phát Minh Khác
Trong sự nghiệp khoa học của Tesla, ông có tới gần 300 sáng chế khoa học, trong đó có những phát minh vĩ đại của nhân loại như dòng điện xoay chiều AC, cuộn dây Tesla, điện không dây, tia tử ngoại X-quang. Nhưng cũng không ít nghiên cứu bị cho là ảo tưởng và điên rồ, chỉ dừng lại ở lý thuyết.
Cuộc Sống Kỳ Quặc và Những Bi Kịch
Thói Quen Lạ Lẫm
Nikola Tesla có một vài thói quen lạ lẫm và trở thành nghi thức. Chẳng hạn, trước khi ăn, ông tính toán khối lượng chính xác của bữa tối của mình hay ông sẽ sắp xếp gọn gàng 18 chiếc khăn trong một đống khăn trước khi đụng vào thức ăn. Tại sao lại là 18? Vì nó chia hết cho 3, con số luôn gắn liền với ông. Tesla không ưa trang sức ngọc trai, ông từng sa thải một trợ lý chỉ vì cô mang trang sức ngọc trai. Tất cả đều là biểu hiện của hội chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD), một loại chứng bệnh tâm lý có dấu hiệu phổ biến là ý nghĩ ám ảnh lo lắng không có lý do chính đáng. Điều này là nguyên nhân của những thói quen lạ kỳ và hành động buồn cười của ông.
Nỗi Sợ Vi Trùng và Cuộc Sống Đơn Độc
Tesla có một nỗi sợ hãi các loại vi trùng gây bệnh nên ông luôn cảm thấy khó chịu khi tiếp xúc với người khác. Nếu chẳng may chạm vào mái tóc của ai đó hoặc nếu bắt buộc phải tiếp xúc tay trực tiếp, ông lập tức rửa tay ngay sau đó. Ông chưa bao giờ lập gia đình. Ông cho rằng người đàn ông đã lập gia đình không thể tiến tới các phát minh lớn. Nhà khoa học đại tài cũng cho rằng quan hệ tình dục gây cản trở nghiên cứu khoa học. Có một giai thoại rằng một phụ nữ bị ngưỡng mộ Tesla đã cầu xin tình yêu của ông nhưng bị từ chối thẳng thừng. Và cho đến cuối đời, tình yêu mà ông có được chỉ là tình cảm với một chú chim bồ câu.
Cuộc Đời Cuối Đời
Không có gia đình, Tesla thường di chuyển từ nơi này sang nơi khác và để lại đằng sau các hóa đơn chưa thanh toán. Cuối cùng, ông định cư nhiều năm cuối đời tại một khách sạn ở thành phố New York, làm việc với những phát minh mới ngay cả khi năng lượng và sức khỏe đang cạn dần. Vì tính cách lập dị và những tuyên bố lạ kỳ khó tin, Tesla bị cô lập và bị coi là một nhà bác học điên. Nikola Tesla mất vào ngày 7 tháng 1 năm 1943, ba ngày trước sinh nhật lần thứ 80 của mình, tại căn hộ 3.327 (cũng là một con số chia hết cho 3) trên tầng 33 của khách sạn New York. Con số 3 vẫn luôn hiện diện trong cuộc đời ông cho đến khi lìa đời.
Khi ông mất, tài sản của ông khoảng 200.000 đô la, trong khi số nợ lên đến hàng triệu Mỹ kim. Ông được coi là người anh hùng vô danh vĩ đại của khoa học, người đã từ chối nhận giải Nobel Vật lý cùng với Thomas Edison như một phản ứng trước sự bất mãn với người đồng nghiệp. Tuy nhiên, tầm quan trọng của ông trong nhiều thập kỷ đã bị đánh giá thấp. Thậm chí có những phát minh của ông còn bị lầm tưởng là của người khác. Thời Nikola Tesla, ông đã không có được một vị trí xứng đáng và phải chết trong cảnh cơ hàn. Ngày nay, người ta đã có cái nhìn đúng đắn hơn về con người cũng như những phát minh của ông. Có thể khẳng định Nikola Tesla là một trong những nhà khoa học vĩ đại nhất trong lịch sử nhân loại.
