Tóm tắt các ý chính
• Việt Nam đang mở cửa trở lại các kênh huy động vốn quốc tế thông qua trái phiếu chính phủ, trái phiếu xanh và tài chính chuyển đổi, tạo cơ hội lớn cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn dài hạn
• Thị trường trái phiếu bền vững toàn cầu đạt gần 6 nghìn tỷ USD, mở ra không gian rộng lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam phát hành trái phiếu xanh và chuyển đổi
• Cải cách khung pháp lý đang diễn ra mạnh mẽ với việc tăng cường công khai thông tin, sử dụng xếp hạng tín dụng và bảo lãnh – những yếu tố then chốt để thu hút nhà đầu tư nước ngoài
• Nhu cầu tài chính cơ sở hạ tầng lên tới 245 tỷ USD đến 2030, trong đó ngân sách nhà nước chỉ có thể đáp ứng ~70%, tạo cơ hội lớn cho trái phiếu doanh nghiệp và cơ sở hạ tầng
• Doanh nghiệp cần chuẩn bị ngay thông qua việc hoàn thiện hệ thống quản trị, minh bạch thông tin và xây dựng kế hoạch ESG để tận dụng cơ hội này
Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao những “ông lớn” như Samsung, Toyota hay Microsoft lại có thể dễ dàng huy động hàng tỷ USD từ thị trường quốc tế?
Câu trả lời nằm ở việc họ đã xây dựng được uy tín và tiếp cận được các kênh tài chính toàn cầu. Tin tốt là Việt Nam đang mở ra cánh cửa này cho các doanh nghiệp trong nước!
Việt Nam đang “mở khóa” thị trường vốn quốc tế
Sau một thời gian dài tập trung vào thị trường nội địa, Việt Nam đang chuẩn bị cho giai đoạn mới: tái gia nhập thị trường vốn quốc tế với quy mô và tham vọng lớn hơn bao giờ hết. Điều này không chỉ quan trọng với chính phủ mà còn tạo ra “hiệu ứng domino” tích cực cho toàn bộ hệ sinh thái doanh nghiệp.
Tại sao điều này lại quan trọng đến vậy? Hãy nghĩ về nó như việc mở rộng “mạng lưới quan hệ” của bạn. Khi Việt Nam có uy tín tốt trên thị trường quốc tế, các doanh nghiệp Việt sẽ dễ dàng tiếp cận nguồn vốn với chi phí thấp hơn và thời hạn dài hơn.
Bối cảnh thúc đẩy sự thay đổi
Hiện tại, thị trường trái phiếu bền vững toàn cầu đã đạt gần 6 nghìn tỷ USD tính đến quý 3/2024. Con số này cho thấy nhu cầu khổng lồ từ các nhà đầu tư quốc tế đối với những khoản đầu tư có trách nhiệm xã hội và môi trường.
Đồng thời, Việt Nam đối mặt với nhu cầu tài trợ cơ sở hạ tầng lên tới 245 tỷ USD đến năm 2030. Với ngân sách nhà nước chỉ có thể đáp ứng khoảng 70%, khoảng trống còn lại chính là cơ hội vàng cho khu vực tư nhân.
Ba kênh huy động vốn chủ lực đang mở ra
1. Trái phiếu chính phủ và cận chính phủ
Tăng trưởng hoạt động trái phiếu nội địa: Thị trường trong nước đang phát triển mạnh với việc cải thiện công khai thông tin và sử dụng xếp hạng tín dụng.
Chính sách mở rộng phát hành trái phiếu cơ sở hạ tầng: Nghị định mới cho phép phát hành công khai trái phiếu cơ sở hạ tầng ngay cả khi không có thành tích dài hạn, tạo điều kiện cho các dự án mới.
Điều này giống như việc bạn xây dựng uy tín cá nhân trước khi xin vay ngân hàng với số tiền lớn. Việt Nam đang chứng minh năng lực quản lý tài chính để sau này có thể tiếp cận thị trường quốc tế.
Nếu bạn từng quan tâm đến nghệ thuật gọi vốn bài bản cho doanh nghiệp, bài viết về gọi vốn VC và quy trình chuẩn bị chuyên nghiệp sẽ mang lại góc nhìn bổ sung cho việc chuẩn bị hồ sơ, thẩm định và xây dựng tin tưởng với các nhà đầu tư tổ chức.
2. Trái phiếu xanh và bền vững – “Làn sóng xanh” đang đến
Đây có thể là cơ hội lớn nhất đối với doanh nghiệp Việt Nam. BIDV đã tiên phong với việc phát hành trái phiếu xanh và bền vững đầu tiên trong giai đoạn 2023-2024, mở đường cho các ngân hàng khác như Vietcombank, HDBank, SeABank.
Tại sao điều này lại quan trọng với doanh nghiệp?
- Chi phí vốn thấp hơn: Trái phiếu xanh thường có lãi suất ưu đãi do nhu cầu cao từ các quỹ đầu tư ESG
- Tiếp cận nguồn vốn dài hạn: Thời hạn đáo hạn có thể lên tới 10-30 năm
- Nâng cao thương hiệu: Thể hiện cam kết phát triển bền vững
Để nâng cao khả năng gọi vốn thành công quốc tế, doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ có thể tham khảo thêm về các chiến lược gọi vốn, lean startup và quản trị đổi mới liên tục, áp dụng cho cả thị trường nội địa và quốc tế.
Hãy tưởng tượng bạn là CEO của một công ty sản xuất. Thay vì vay ngân hàng với lãi suất 8-10%/năm cho 5 năm, bạn có thể phát hành trái phiếu xanh với lãi suất 6-7%/năm trong 15 năm để đầu tư thiết bị tiết kiệm năng lượng.
3. Tài chính chuyển đổi – Cơ hội cho ngành “khó giảm phát thải”
Đây là điểm đột phá mới! Các hướng dẫn mới nhắm vào các ngành phát thải cao như thép, xi măng, hóa chất để xây dựng kế hoạch chuyển đổi phù hợp với Thỏa thuận Paris.
Điều này có nghĩa gì với doanh nghiệp?
Nếu bạn đang điều hành công ty trong những ngành này, thay vì lo lắng về các quy định môi trường ngày càng nghiêm ngặt, hãy coi đây là cơ hội:
- Tiếp cận tài chính chuyển đổi: Các khoản vay và trái phiếu đặc biệt dành cho việc giảm phát thải
- Chuẩn bị cho CBAM: Đối phó với thuế carbon biên giới của EU
- Nâng cao khả năng cạnh tranh xuất khẩu: Sản phẩm thân thiện môi trường có lợi thế trên thị trường quốc tế
Các doanh nghiệp công nghiệp cần linh hoạt như VinFast – đồng bộ chiến lược với chính sách nhà nước và phát triển công nghệ xanh để tận dụng hiệu quả nguồn vốn xanh và chuyển đổi phát triển bền vững.
Cải cách pháp lý tạo nền tảng vững chắc
Minh bạch hóa thông tin và xếp hạng tín dụng
Tăng cường công khai thông tin: Doanh nghiệp sẽ phải công bố thông tin tài chính một cách minh bạch hơn.
Sử dụng xếp hạng tín dụng: Giống như “điểm tín dụng cá nhân”, doanh nghiệp sẽ được đánh giá và xếp hạng để nhà đầu tư có thể đánh giá rủi ro.
Hệ thống bảo lãnh: Tạo “lưới an toàn” cho nhà đầu tư thông qua các cơ chế bảo lãnh tín dụng.
Cải tiến quản trị thông tin và xây dựng minh bạch tài chính cũng là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp phòng tránh bẫy cảm xúc, phát triển quản trị tài chính và quản lý rủi ro hiệu quả. Đọc thêm tại cách quản lý tài chính doanh nghiệp tránh bẫy cảm xúc đắt giá.
Luật Bảo hiểm xã hội mở rộng đầu tư
Một thay đổi quan trọng là Bảo hiểm xã hội Việt Nam (VSS) được phép mua trái phiếu chính phủ quốc tế. Điều này tạo ra hai tác động tích cực:
- Tăng tính thanh khoản cho thị trường trái phiếu quốc tế của Việt Nam
- Tạo tiền lệ cho các nhà đầu tư tổ chức khác tham gia
Đây cũng là bước đi phù hợp với xu hướng cải cách luật bảo hiểm xã hội và số hóa toàn diện đang diễn ra kể từ năm 2025, bạn đọc có thể hiểu sâu hơn qua cảnh báo doanh nghiệp mất lợi thế nếu bỏ qua cuộc cách mạng bảo hiểm xã hội 2025.
Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp
Cơ hội “vàng” đang mở ra
Đa dạng hóa nhà đầu tư: Không còn phụ thuộc vào ngân hàng trong nước, doanh nghiệp có thể tiếp cận các quỹ ESG, công ty bảo hiểm, và quỹ hưu trí quốc tế.
Chi phí vốn giảm: Với sự cạnh tranh từ nhiều nhà đầu tư, chi phí huy động vốn sẽ giảm đáng kể.
Thời hạn vốn dài hơn: Từ 5-7 năm hiện tại có thể kéo dài đến 15-30 năm, phù hợp cho các dự án đầu tư dài hạn.
Nếu bạn muốn tham khảo về việc tối ưu hiệu quả đầu tư và quá trình tiền hoạt động, hãy đọc làm sao để tiền làm việc cho bạn?.
Những thách thức cần vượt qua
Quản lý rủi ro tỷ giá: Khi phát hành trái phiếu bằng ngoại tệ, doanh nghiệp cần có chiến lược phòng ngừa rủi ro tỷ giá mạnh mẽ.
Tiêu chuẩn minh bạch cao hơn: Nhà đầu tư quốc tế yêu cầu mức độ công khai thông tin và quản trị doanh nghiệp cao hơn nhiều so với thị trường nội địa.
Tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế: Các tiêu chuẩn ESG, báo cáo bền vững, và quản trị rủi ro phải đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
Dự báo và dấu hiệu cần theo dõi 2025-2026
Những cột mốc quan trọng
Thương vụ đầu tiên: Việc phát hành trái phiếu quốc tế đầu tiên sau cải cách của chính phủ/NHTNN/ngân hàng và mức độ đa dạng của nhà đầu tư.
Triển khai quy định VSS: Hướng dẫn thực hiện cho việc VSS mua trái phiếu quốc tế và các giao dịch đầu tiên.
Trái phiếu cơ sở hạ tầng công khai: Phát hành theo nghị định mới và việc sử dụng cơ chế bảo lãnh CGIF.
Xu hướng tăng trưởng
Mở rộng phát hành có nhãn: Tăng trưởng của trái phiếu xanh và chuyển đổi từ ngân hàng và doanh nghiệp công nghiệp theo bước chân của BIDV.
Sâu hóa thị trường nội địa: Tăng thị phần ngân hàng, kéo dài thời hạn, vai trò của xếp hạng và chào bán công khai như chỉ báo cho sự sẵn sàng ra nước ngoài.
Lộ trình hành động cho doanh nghiệp
Chuẩn bị ngay từ bây giờ
1. Tăng cường quản trị doanh nghiệp
- Hoàn thiện hội đồng quản trị độc lập
- Xây dựng hệ thống quản lý rủi ro
- Tăng cường minh bạch thông tin
2. Phát triển chiến lược ESG
- Xây dựng kế hoạch phát triển bền vững
- Thiết lập các chỉ số KPI môi trường và xã hội
- Chuẩn bị báo cáo bền vững theo tiêu chuẩn quốc tế
3. Tăng cường năng lực tài chính
- Cải thiện các chỉ số tài chính chủ chốt
- Xây dựng hồ sơ tín dụng vững mạnh
- Chuẩn bị cho việc xếp hạng tín dụng
Nếu bạn quan tâm đến bài học thực tiễn về chuyển đổi số, xây dựng mô hình quản trị cấp tiến cũng như làm thế nào để không bị bỏ lại phía sau hoặc bắt kịp với chính sách mới và làn sóng chuyển đổi, hãy tham khảo bài viết Làm sao để không bị bỏ lại phía sau khi chính sách đổi thay nhanh chóng (Honda Việt Nam) để có thêm góc nhìn.
Chiến lược trung hạn (2025-2026)
Tìm hiểu các chương trình hỗ trợ: Theo dõi các chương trình của Ngân hàng Thế giới và các tổ chức quốc tế khác.
Xây dựng mối quan hệ: Kết nối với các ngân hàng đầu tư, công ty tư vấn tài chính có kinh nghiệm về thị trường quốc tế.
Pilot projects: Bắt đầu với các dự án nhỏ để tích lũy kinh nghiệm trước khi mở rộng quy mô.
Kết luận: Thời điểm vàng đã đến
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để tích hợp sâu hơn vào thị trường vốn toàn cầu. Đối với các doanh nghiệp, đây không chỉ là cơ hội tiếp cận nguồn vốn rẻ và dài hạn, mà còn là cơ hội nâng cao năng lực cạnh tranh và uy tín quốc tế.
Những doanh nghiệp nào chuẩn bị tốt từ bây giờ sẽ là những người đầu tiên tận dụng được “làn sóng” này. Ngược lại, những ai chần chừ có thể bỏ lỡ cơ hội vàng trong nhiều thập kỷ.
Câu hỏi đặt ra cho bạn là: Doanh nghiệp của bạn đã sẵn sàng cho cuộc cách mạng tài chính này chưa? Thời gian chuẩn bị không còn nhiều, và những ai hành động nhanh sẽ có lợi thế cạnh tranh vượt trội trong tương lai.
Hãy bắt đầu hành trình chuẩn bị ngay hôm nay – tương lai tài chính của doanh nghiệp bạn có thể sẽ hoàn toàn khác biệt!
FAQ – Câu hỏi thường gặp
- Trái phiếu xanh và trái phiếu chuyển đổi khác gì nhau?
Trái phiếu xanh dành cho các dự án thân thiện môi trường, giảm phát thải và tiết kiệm năng lượng. Trái phiếu chuyển đổi nhắm tới ngành phát thải cao, yêu cầu doanh nghiệp cam kết và có lộ trình chuyển đổi thực sự.
- Doanh nghiệp nhỏ có thể tiếp cận vốn quốc tế không?
Có. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần chuẩn bị tốt về quản trị, thông tin minh bạch, bảng báo cáo ESG và hệ thống kiểm toán để xây dựng tin tưởng với nhà đầu tư quốc tế.
- Xếp hạng tín dụng có bắt buộc không?
Ngày càng trở nên quan trọng và dần thành yêu cầu bắt buộc với doanh nghiệp muốn phát hành trái phiếu ra quốc tế.
- Nên bắt đầu từ kênh nào cho doanh nghiệp sản xuất thuần Việt?
Bắt đầu từ thị trường trái phiếu nội địa, xây dựng hồ sơ, tăng minh bạch, sau đó hướng sang trái phiếu xanh/chuyển đổi quốc tế nếu doanh nghiệp mạnh về môi trường/sản xuất tân tiến.
- Các quy định mới nào dự kiến có hiệu lực trong 2025?
Luật chứng khoán, nghị định trái phiếu cơ sở hạ tầng và quy định mới về việc Bảo hiểm xã hội Việt Nam được tham gia thị trường trái phiếu quốc tế.
