Tóm tắt các ý chính
• Nvidia vẫn thống trị thị trường chip đồ họa với 94% thị phần toàn cầu trong Q2/2025, nhưng đang đối mặt với sự thách thức từ các startup AI chip Trung Quốc mới thành lập 5 năm
• Các startup Trung Quốc tập trung vào chip gia tốc AI thay vì GPU tiêu dùng, nhắm đến các ứng dụng doanh nghiệp và edge computing với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ
• Hiệu năng cạnh tranh nhưng hệ sinh thái còn hạn chế – một số startup đã đạt được hiệu suất ngang bằng Nvidia trong các tác vụ AI cụ thể, nhưng chưa thể sánh với hệ sinh thái CUDA
• Địa chính trị tạo cơ hội cho các nhà cung cấp nội địa – các lệnh cấm xuất khẩu của Mỹ và chính sách ưu tiên công nghệ trong nước tạo điều kiện thuận lợi cho startup Trung Quốc
• Doanh nghiệp cần chuẩn bị cho sự đa dạng hóa chuỗi cung ứng – sự phụ thuộc quá mức vào Nvidia có thể trở thành rủi ro chiến lược trong tương lai
Nvidia: Kẻ thống trị không thể bị lung lay?
Trong thế giới công nghệ, hiếm có công ty nào có thể tự hào về vị thế thống trị tuyệt đối như Nvidia. Với 94% thị phần chip đồ họa toàn cầu trong quý 2 năm 2025, công ty này đã trở thành “vua chip” không thể tranh cãi. Tuy nhiên, một làn sóng thách thức đang âm thầm hình thành từ phương Đông – những startup AI chip Trung Quốc mới chỉ 5 tuổi nhưng đang tạo ra những bước tiến đáng kể.
Sức mạnh của Nvidia không chỉ nằm ở con số 94% thị phần ấn tượng. Trong khi AMD chỉ chiếm 6% và Intel gần như “vô hình” với thị phần không đáng kể, Nvidia còn thể hiện sự tăng trưởng mạnh mẽ với 27% tăng trưởng giao hàng theo quý. Đây không phải là sự ngẫu nhiên.
Hãy tưởng tượng Nvidia như một “đế chế công nghệ” được xây dựng trên ba trụ cột vững chắc: hiệu năng vượt trội, hệ sinh thái CUDA phong phú và khả năng đáp ứng đa dạng các ứng dụng từ gaming, AI đến các ứng dụng chuyên nghiệp. Điều này tạo ra một “vòng tròn khép kín” – càng nhiều nhà phát triển sử dụng CUDA, càng nhiều ứng dụng được tối ưu cho GPU Nvidia, càng khiến người dùng khó rời bỏ hệ sinh thái này.
Có thể thấy, Nvidia đang trở thành trung tâm của thị trường chứng khoán Mỹ nhờ vai trò dẫn đầu AI, tạo lợi thế cạnh tranh bền vững không chỉ cho các doanh nghiệp công nghệ toàn cầu mà còn truyền cảm hứng cho doanh nghiệp Việt Nam chuẩn bị cho làn sóng AI tại đây.
Tuy nhiên, lịch sử kinh doanh đã chứng minh rằng không có vị thế thống trị nào là bất khả xâm phạm. Và câu chuyện của những startup Trung Quốc đang bắt đầu viết lại quy luật này.
Sự trỗi dậy của “David” từ Trung Quốc
Khác với các đối thủ truyền thống như AMD hay Intel, các startup AI chip Trung Quốc không cố gắng đấu mặt đối mặt với Nvidia trên sân chơi GPU tiêu dùng. Thay vào đó, họ chọn một chiến lược thông minh hơn: tập trung vào chip gia tốc AI chuyên dụng.
Các công ty như Biren Technology, Iluvatar CoreX, Enflame Tech hay T-Head của Alibaba đang nhắm vào những phân khúc cụ thể: data centers, edge computing, robotics và xe tự hành. Đây là những thị trường đang bùng nổ, nơi mà nhu cầu về hiệu năng AI chuyên biệt quan trọng hơn khả năng đồ họa tổng quát.
Chiến lược “ba mũi tên” của startup Trung Quốc:
1. Đổi mới công nghệ tập trung: Thay vì cố gắng làm tất cả, họ tập trung vào những kiến trúc độc quyền được tối ưu cho các framework AI phổ biến như TensorFlow và PyTorch. Một số còn phát triển tối ưu riêng cho các nền tảng AI Trung Quốc, tạo ra lợi thế cạnh tranh độc đáo.
2. Quan hệ đối tác sản xuất chiến lược: Mặc dù bị hạn chế bởi các lệnh cấm xuất khẩu của Mỹ đối với công nghệ sản xuất tiên tiến (>7nm), các startup này đã tìm cách hợp tác với Samsung, TSMC và các foundry trong nước như SMIC để duy trì khả năng sản xuất.
3. Nguồn vốn khổng lồ và hỗ trợ chính phủ: Điều mà nhiều công ty phương Tây ghen tị chính là sự hỗ trợ “không giới hạn” từ các gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc như Alibaba, Tencent, cùng với chính sách quốc gia đầu tư mạnh vào công nghệ bán dẫn.
Cuộc đua hiệu năng: Khi “kẻ thách thức” bắt kịp “nhà vô địch”
Điều đáng chú ý nhất trong cuộc cạnh tranh này không phải là sự chênh lệch về quy mô, mà là tốc độ thu hẹp khoảng cách về hiệu năng. Một số báo cáo benchmark cho thấy các chip từ Biren, Iluvatar CoreX và Enflame đã đạt được hiệu suất ngang bằng, thậm chí vượt trội so với GPU Nvidia trong một số tác vụ AI cụ thể.
Tuy nhiên, điểm yếu lớn nhất của các startup này vẫn là hệ sinh thái phần mềm. CUDA của Nvidia không chỉ là một platform – đó là cả một “vương quốc” với hàng triệu nhà phát triển, thư viện phong phú và tài liệu đầy đủ. Đây chính là “lá chắn” mạnh nhất bảo vệ vị thế của Nvidia.
Rủi ro tập trung khách hàng là một vấn đề lớn mà ngay cả Nvidia cũng phải đối mặt. Khi các khách hàng lớn chiếm phần lớn doanh thu trung tâm dữ liệu, doanh nghiệp cần suy nghĩ lại về chiến lược đa dạng hóa thị trường cũng như khả năng thích ứng trước biến động địa chính trị tại đây.
Nhận ra điều này, các startup Trung Quốc đang đầu tư mạnh vào việc phát triển các compatibility layers và tích hợp với các framework mã nguồn mở. Họ cũng tập trung vào việc tối ưu cho các mô hình ngôn ngữ tiếng Trung, tạo ra những ưu thế cạnh tranh trong thị trường nội địa.
Đầu tư mạnh mẽ R&D vào AI giúp không chỉ các gã khổng lồ mà cả những startup Trung Quốc nâng cấp vị thế cạnh tranh, mở rộng ứng dụng cho các lĩnh vực doanh nghiệp và trung tâm dữ liệu tại đây.
Yếu tố địa chính trị: Khi công nghệ trở thành “vũ khí chiến lược”
Cuộc cạnh tranh này không đơn thuần là về công nghệ. Các lệnh cấm xuất khẩu của Mỹ đối với công nghệ bán dẫn tiên tiến đã vô tình tạo ra một “lá chắn tự nhiên” cho các startup Trung Quốc trong thị trường nội địa.
Chính phủ Trung Quốc đã biến điều này thành cơ hội bằng cách:
• Chính sách ưu tiên mua sắm: Các dự án AI quốc gia và doanh nghiệp nhà nước được khuyến khích sử dụng chip nội địa
• Hỗ trợ R&D: Trợ cấp nghiên cứu, ưu đãi thuế và tích hợp vào các dự án hạ tầng AI quốc gia
• Phát triển chuỗi cung ứng: Đầu tư mạnh vào substrates, packaging, và công cụ EDA để giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài
Nội dung này cũng phản chiếu những nguy cơ mà doanh nghiệp toàn cầu phải đối mặt, khi chỉ tập trung chuỗi cung ứng vào một vài công ty từ Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản hoặc Hà Lan, tạo ra nguy cơ địa chính trị có thể phá vỡ toàn chuỗi giá trị chip tại đây và tại đây.
Điều này tạo ra một thị trường “được bảo vệ” cho các startup trong nước phát triển và hoàn thiện sản phẩm trước khi mở rộng ra toàn cầu.
Tác động đến doanh nghiệp: Cơ hội và thách thức
Cơ hội:
• Đa dạng hóa nguồn cung: Giảm rủi ro phụ thuộc vào một nhà cung cấp duy nhất
• Tối ưu chi phí: Cạnh tranh tăng có thể dẫn đến giá cả cạnh tranh hơn
• Giải pháp chuyên biệt: Chip được tối ưu cho tác vụ cụ thể có thể mang lại hiệu quả cao hơn
Thách thức:
• Rủi ro tích hợp: Hệ sinh thái phần mềm chưa mature có thể gây khó khăn trong việc triển khai
• Hỗ trợ kỹ thuật: Chưa có mạng lưới hỗ trợ toàn cầu như Nvidia
• Compliance: Cần cân nhắc các quy định xuất khẩu và compliance trong hoạt động quốc tế
Có thể tham khảo các bài học về đa dạng hóa chiến lược, mở rộng thị trường và đổi mới công nghệ để giảm thiểu rủi ro trong bối cảnh thị trường biến động mạnh do AI và các yếu tố địa chính trị tác động tại đây.
Chiến lược cho doanh nghiệp:
1. Đánh giá đa chiều: Không chỉ xem xét hiệu năng mà còn cả hệ sinh thái, hỗ trợ và roadmap dài hạn
2. Pilot testing: Thử nghiệm với các dự án nhỏ trước khi cam kết lớn
3. Hybrid approach: Kết hợp nhiều nền tảng khác nhau tùy theo nhu cầu cụ thể
Tương lai của cuộc đua chip AI
Nhìn về tương lai, cuộc cạnh tranh này sẽ không phải là trận đấu “winner-takes-all” như nhiều người nghĩ. Thay vào đó, chúng ta có thể chứng kiến sự hình thành của một thị trường đa cực với các khu vực ảnh hưởng khác nhau:
• Nvidia tiếp tục thống trị thị trường toàn cầu và các ứng dụng đòi hỏi hệ sinh thái phong phú
• Các startup Trung Quốc chiếm lĩnh thị trường nội địa và mở rộng sang các nước có quan hệ tốt
• AMD và Intel tìm cách tái định vị trong các phân khúc ngách
• Các startup từ các quốc gia khác cũng bắt đầu gia nhập cuộc đua
Điều này có ý nghĩa gì với doanh nghiệp?
Sự đa dạng hóa này sẽ tạo ra nhiều lựa chọn hơn, nhưng cũng đòi hỏi các doanh nghiệp phải thông minh hơn trong việc lựa chọn công nghệ. Thay vì chỉ xem xét hiệu năng đơn thuần, các yếu tố như tổng chi phí sở hữu (TCO), khả năng mở rộng, hỗ trợ dài hạn và compliance sẽ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Nếu bạn là doanh nghiệp Việt hoặc lãnh đạo công nghệ, hãy học cách đa dạng hóa danh mục giải pháp AI, đồng thời cập nhật cá nhân hóa chiến lược theo xu hướng chuyển đổi số và đầu tư AI toàn cầu để không bị bỏ lại phía sau làn sóng đổi mới của Nvidia cũng như các đối thủ mới đến từ Trung Quốc tại đây.
Lời khuyên cho các nhà lãnh đạo doanh nghiệp:
1. Không đặt tất cả trứng vào một giỏ: Đa dạng hóa portfolio công nghệ để giảm rủi ro
2. Theo dõi sát sao diễn biến: Thị trường đang thay đổi nhanh, cần cập nhật thông tin thường xuyên
3. Đầu tư vào năng lực nội bộ: Có team đủ khả năng đánh giá và triển khai các công nghệ mới
4. Xây dựng quan hệ đối tác: Không chỉ với nhà cung cấp hiện tại mà cả các player mới
FAQ
1. So với Nvidia, chất lượng chip AI của các startup Trung Quốc đang ở mức nào?
Hiện tại, một số mẫu chip của các startup như Biren, Enflame, Iluvatar CoreX đã đạt hiệu năng ngang bằng thậm chí hơn Nvidia trong một số bài benchmark AI chuyên biệt. Tuy nhiên, hệ sinh thái phần mềm và đặc biệt là độ phủ ứng dụng vẫn còn rất hạn chế so với hệ sinh thái CUDA đã trưởng thành.
2. Doanh nghiệp Việt có nên chuyển sang giải pháp AI chip Trung Quốc?
Điều này phụ thuộc vào nhu cầu cụ thể: Nếu doanh nghiệp cần hiệu năng cao, hệ sinh thái phong phú và hỗ trợ kỹ thuật toàn cầu, Nvidia vẫn là lựa chọn an toàn. Chip AI Trung Quốc phù hợp hơn với các dự án thử nghiệm, nhu cầu đặc thù hoặc nếu cần giảm chi phí. Nên thận trọng và thử nghiệm trước khi triển khai lớn.
3. Rủi ro địa chính trị khi phụ thuộc vào một nhà cung cấp chip là gì?
Việc tập trung chuỗi cung ứng vào một số ít công ty lớn có thể khiến doanh nghiệp chịu ảnh hưởng từ lệnh cấm vận, biến động giá cả hoặc chiến tranh thương mại; thậm chí có thể đứt gẫy toàn chuỗi giá trị như các case của Trung Quốc và Mỹ gần đây.
4. Làm sao để doanh nghiệp giảm rủi ro mà vẫn bắt kịp làn sóng đổi mới AI?
Đa dạng hóa nguồn cung, thử nghiệm hybrid solution (kết hợp nhiều nền tảng), đầu tư vào năng lực nội bộ, chủ động cập nhật và phân tích xu hướng công nghệ, xây dựng quan hệ đối tác với cả nhà cung cấp truyền thống lẫn startup mới để có phương án dự phòng.
