Công ty Cây xanh Công Minh và chiêu trò thao túng đấu thầu ngàn tỷ

Tóm tắt các ý chính

• Chân dung quyền lực: Ông Nguyễn Công Minh, Chủ tịch HĐQT Công ty Cây xanh Công Minh, hiện đang bị Bộ Công an phát lệnh truy nã đặc biệt về các tội danh liên quan đến vi phạm quy định đấu thầu, đưa và nhận hối lộ.
• Quy mô “khủng”: “Hệ sinh thái” của Công ty Công Minh bị cáo buộc đã thao túng và trúng hơn 600 gói thầu công trên khắp cả nước, với tổng giá trị lên tới khoảng 3.500 tỷ đồng.
• Thủ thuật tinh vi: Vụ án hé lộ một kịch bản dàn xếp thầu được tổ chức bài bản, sử dụng mạng lưới 40-50 công ty con làm “quân xanh”, “quân đỏ” để tạo ra một cuộc cạnh tranh giả tạo.
• Công thức trúng thầu: Ba thủ thuật chính được áp dụng gồm: thông đồng với chủ đầu tư ngay từ khâu lập dự toán, nâng khống giá trị gói thầu lên mức “trên trời”, và sử dụng các công ty “sân sau” để xoay vòng trúng thầu.
• Bài học đắt giá cho doanh nghiệp: Vụ việc là lời cảnh tỉnh sâu sắc cho các nhà lãnh đạo về rủi ro pháp lý, tầm quan trọng của quản trị minh bạch và hậu quả khôn lường của việc tăng trưởng bằng mọi giá.

Bạn đã bao giờ nghe về một con bạch tuộc chưa? Nó là một sinh vật thông minh, có khả năng ngụy trang tài tình và vươn những chiếc vòi của mình đến mọi ngóc ngách để săn mồi. Trong thế giới kinh doanh, đôi khi cũng tồn tại những “con bạch tuộc” như vậy—những đế chế được xây dựng trên một mạng lưới quan hệ chằng chịt, thao túng thị trường một cách âm thầm nhưng đầy hiệu quả.

Câu chuyện về Công ty Cây xanh Công Minh và vị chủ tịch Nguyễn Công Minh chính là một ví dụ điển hình. Từ một doanh nghiệp chuyên về dịch vụ cây xanh, công ty này đã phát triển một “hệ sinh thái” khổng lồ, vươn vòi ra khắp các tỉnh thành và thâu tóm hàng trăm gói thầu công.

Nhưng đằng sau vẻ ngoài của một doanh nghiệp thành công là những góc khuất đầy mưu mô. Hôm nay, hãy cùng Tiphu.com vén bức màn bí ẩn, phân tích những “chiêu thức” đã giúp đế chế này lũng đoạn thị trường và rút ra những bài học xương máu cho các nhà quản trị.

Chân dung Nguyễn Công Minh và “Đế chế Xanh” ngàn tỷ

Để hiểu được quy mô của vụ án, chúng ta cần bắt đầu với nhân vật trung tâm: ông Nguyễn Công Minh.

Sinh năm 1972 tại Hà Tĩnh, ông Minh là Chủ tịch HĐQT của Công ty Cây xanh Công Minh. Dưới sự chèo lái của ông, công ty đã trở thành một tên tuổi lớn trong lĩnh vực dịch vụ công, chuyên về cây xanh đô thị, cảnh quan và quản lý cây xanh.

Nghe có vẻ bình thường, phải không? Nhưng điều phi thường nằm ở cách công ty này mở rộng.

Công ty Công Minh không hoạt động đơn độc. Nó đứng đầu một “hệ sinh thái” gồm 40 đến 50 công ty con. Mỗi công ty này đều là một pháp nhân độc lập, nhưng tất cả lại hoạt động như một thể thống nhất dưới sự chỉ đạo của ông Minh. Hãy tưởng tượng đây là một đội quân, mỗi công ty là một binh lính, sẵn sàng tuân lệnh để phục vụ cho một mục tiêu chung.

Và mục tiêu đó là gì? Đó là các gói thầu công.

• Con số ấn tượng: “Hệ sinh thái” này đã trúng hơn 600 gói thầu trên toàn quốc.
• Giá trị khổng lồ: Tổng giá trị các gói thầu này ước tính khoảng 3.500 tỷ đồng (~143 triệu USD).
• Thực nhận: Khoảng 3.000 tỷ đồng (~123 triệu USD) đã được giải ngân.

Những con số này cho thấy một mạng lưới hoạt động cực kỳ hiệu quả. Nhưng khi Bộ Công an vào cuộc, bức tranh “hiệu quả” đó đã được thay thế bằng những cáo buộc chấn động: vi phạm quy định đấu thầu, đưa hối lộ, và nhận hối lộ. Tháng 4 năm 2025, ông Nguyễn Công Minh chính thức bị khởi tố và bị phát lệnh truy nã đặc biệt, trở thành một trong những doanh nhân bị truy nã gắt gao nhất.

Vậy, “công thức bí mật” nào đã giúp đế chế này thao túng một sân chơi lớn đến vậy?

Bạch tuộc vươn vòi: Giải mã Mưu đồ Thao túng Đấu thầu

Cơ quan điều tra đã mô tả hoạt động của Công ty Công Minh giống như một “con bạch tuộc” vươn những chiếc vòi của mình ra để thao túng toàn bộ quy trình đấu thầu. Kịch bản này được thực hiện qua ba bước cực kỳ tinh vi.

Bước 1: Đi trước một bước – Thông đồng từ gốc

Thông thường, một doanh nghiệp chỉ tham gia khi gói thầu đã được công bố. Nhưng Công Minh thì khác. Họ tham gia từ rất sớm, ngay từ khi dự án còn nằm trên giấy.

Họ đã làm việc trực tiếp với các chủ đầu tư (là các cơ quan nhà nước) ở giai đoạn lập dự toán và thẩm định giá. Đây là một bước đi cực kỳ khôn ngoan và nguy hiểm.

• Tại sao bước này lại quan trọng? Giai đoạn lập dự toán giống như việc thiết lập “luật chơi” cho gói thầu. Bằng cách can thiệp vào đây, Công Minh có thể định hình giá trần của gói thầu theo hướng có lợi cho mình.
• Ví dụ: Giả sử, chi phí thực tế để trồng một loại cây quý hiếm là 10 triệu đồng. Nếu thông đồng được với đơn vị thẩm định giá, họ có thể đẩy mức giá trong dự toán lên 15 triệu, thậm chí 20 triệu đồng. Mức giá này sau đó sẽ trở thành giá tham chiếu cho gói thầu, và dĩ nhiên, không ai có thể “chào giá” tốt hơn người đã tạo ra nó.

Đây chính là hành vi “thông đồng”, biến một quy trình công khai, minh bạch thành một cuộc chơi đã được sắp đặt trước.
Cảnh báo gian lận Carvana: Sự thật động trời khiến nhà đầu tư hoang mang

Bước 2: Nghệ thuật “thổi giá” – Biến đồng thành vàng

Khi đã nắm được quyền kiểm soát ở khâu lập dự toán, bước tiếp theo là nâng khống giá trị của vật tư và nhân công. Các công ty trong hệ sinh thái của Công Minh đã phối hợp để tạo ra những báo giá giả, đẩy chi phí lên cao hơn nhiều so với giá thị trường.

Hành vi này không chỉ giúp họ tối đa hóa lợi nhuận mà còn gây thiệt hại trực tiếp cho ngân sách nhà nước. Mỗi đồng bị thổi phồng là một đồng tiền thuế của người dân bị sử dụng sai mục đích. Theo ước tính ban đầu của cơ quan điều tra, thiệt hại cho nhà nước đã lên tới 100 tỷ đồng (~4 triệu USD).
Cảnh báo sai lầm xin giấy phép Facebook có thể đóng cửa quán bán hàng tháng

Bước 3: Màn kịch hoàn hảo – Dàn “quân xanh” vào sân

Đây là bước đi đỉnh cao trong vở kịch của Công Minh. Với giá thầu đã được nâng khống và định sẵn, làm thế nào để trúng thầu một cách hợp pháp?

Câu trả lời nằm ở mạng lưới hơn 40 công ty con.

Khi một gói thầu được công bố, “hệ sinh thái” này sẽ cử ra nhiều công ty cùng tham gia đấu thầu.

• Một công ty sẽ đóng vai “quân đỏ” (công ty dự kiến trúng thầu).
• Các công ty còn lại sẽ đóng vai “quân xanh” (công ty tham gia để lót đường, tạo ra sự cạnh tranh giả).

Những “quân xanh” này sẽ cố tình đặt giá cao hơn, hoặc chuẩn bị hồ sơ thầu có những lỗi sai sót nhỏ để chắc chắn bị loại. Cuối cùng, “quân đỏ” – một công ty trong hệ sinh thái Công Minh – sẽ là người chiến thắng một cách “thuyết phục”.

Kỹ thuật này được gọi là “xoay vòng đấu thầu”. Ở gói thầu này, công ty A trúng. Ở gói thầu khác, công ty B trúng. Nhưng thực chất, A và B đều là người một nhà. Dòng tiền dù chảy vào túi công ty nào thì cuối cùng cũng về tay những người chủ thực sự.

Màn kịch này hoàn hảo đến mức nó đã qua mặt được các cơ quan giám sát trong một thời gian dài, cho đến khi những dấu hiệu bất thường về sự trúng thầu lặp đi lặp lại của một nhóm công ty bị phát hiện.
Cảnh báo doanh nghiệp mất lợi thế nếu bỏ qua cuộc cách mạng bảo hiểm xã hội 2025

Vì sao “Bạch tuộc” có thể lộng hành? Lỗ hổng từ hệ thống

Câu chuyện của Công ty Công Minh không chỉ là câu chuyện về một cá nhân hay một doanh nghiệp. Nó còn phản ánh những lỗ hổng chết người trong quy trình quản lý và giám sát đấu thầu công.

1. Lỗ hổng trong giai đoạn tiền đấu thầu: Quy trình lập và duyệt dự toán còn lỏng lẻo, tạo cơ hội cho sự thông đồng và nâng khống giá. Khi giá trần đã bị thao túng, phần còn lại của quy trình đấu thầu chỉ còn mang tính hình thức.
2. Sự phức tạp của cấu trúc doanh nghiệp: Việc sử dụng nhiều pháp nhân độc lập đã tạo ra một bức màn che hoàn hảo. Về mặt pháp lý, các công ty này là đối thủ của nhau. Nhưng về bản chất, chúng là một. Điều này gây khó khăn cho các cơ quan chức năng trong việc chứng minh hành vi thông thầu.
3. Yếu kém trong giám sát và sự tiếp tay của quan chức: Vụ án không thể xảy ra nếu không có sự “giúp đỡ” từ bên trong. Các cáo buộc về đưa và nhận hối lộ cho thấy một mạng lưới lợi ích nhóm đã được hình thành giữa doanh nghiệp và một số cán bộ thoái hóa, biến chất.

99% người dùng không biết ai thực sự điều khiển Zalo bạn đang tin tưởng

Hệ lụy và Bài học đắt giá cho Lãnh đạo Doanh nghiệp

Vụ án Công ty Công Minh đã làm rúng động giới đầu tư và các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ công. Nó không chỉ là một vụ án hình sự, mà còn là một nghiên cứu tình huống (case study) điển hình về quản trị doanh nghiệp và đạo đức kinh doanh.

Là một nhà quản lý, một CEO, bạn có thể rút ra những bài học gì từ sự sụp đổ của một đế chế tưởng chừng như vững chắc này?

1. Cái giá của sự tăng trưởng phi đạo đức là sự sụp đổ

Công Minh đã tăng trưởng với tốc độ chóng mặt, nhưng đó là sự tăng trưởng dựa trên nền tảng gian dối. Lợi nhuận trước mắt có thể khổng lồ, nhưng rủi ro pháp lý và danh tiếng là một quả bom nổ chậm. Khi nó phát nổ, nó sẽ phá hủy tất cả mọi thứ: sự nghiệp, thương hiệu, và cả tự do cá nhân.

• Câu hỏi cho bạn: Doanh nghiệp của bạn đang theo đuổi sự tăng trưởng bền vững hay tăng trưởng bằng mọi giá? Các chỉ số KPI có đang vô tình khuyến khích những hành vi đi đường tắt, thiếu minh bạch không?

2. Minh bạch hóa cấu trúc doanh nghiệp của bạn

Mô hình “hệ sinh thái” với nhiều công ty con có thể mang lại lợi ích về mặt quản trị và tối ưu hóa thuế. Tuy nhiên, nó cũng có thể trở thành một công cụ để che giấu những hành vi sai trái. Sự phức tạp không đồng nghĩa với sự an toàn; đôi khi nó chỉ làm che khuất những rủi ro tiềm ẩn.

• Lời khuyên: Hãy đảm bảo rằng mọi hoạt động giữa các công ty con đều được giám sát chặt chẽ. Xây dựng một hệ thống kiểm soát nội bộ đủ mạnh để ngăn chặn xung đột lợi ích và các hành vi thông đồng, ngay cả trong chính nội bộ tập đoàn của bạn.

3. Tuân thủ pháp luật không phải là một lựa chọn, đó là điều bắt buộc

Trong môi trường kinh doanh, đặc biệt là khi làm việc với các dự án của nhà nước, việc am hiểu và tuân thủ các quy định về đấu thầu, chống tham nhũng là yếu tố sống còn. Xem nhẹ việc này không chỉ đẩy doanh nghiệp vào nguy hiểm mà còn có thể khiến chính bạn phải đối mặt với vòng lao lý.

• Hành động cụ thể: Đầu tư vào các chương trình đào tạo về pháp luật cho đội ngũ quản lý. Thiết lập một bộ phận pháp chế và tuân thủ (compliance) đủ mạnh để rà soát mọi quy trình, đặc biệt là những quy trình nhạy cảm như đấu thầu và mua sắm.

4. Danh tiếng là tài sản quý giá nhất, đừng đánh đổi nó

Cần nhiều năm để xây dựng danh tiếng, nhưng chỉ cần một vụ bê bối để phá hủy nó. Vụ án Công ty Công Minh là một vết nhơ khó gột rửa. Ngay cả khi những cá nhân liên quan bị xử lý, cái bóng của vụ án vẫn sẽ phủ lên thương hiệu và những công ty liên quan trong một thời gian dài.

• Suy ngẫm: Văn hóa doanh nghiệp của bạn đặt điều gì lên hàng đầu? Lợi nhuận hay sự chính trực? Bởi vì về lâu dài, sự chính trực mới chính là nền tảng tạo ra lợi nhuận bền vững.

Đối tác chiến lược Việt Nam Bulgaria thúc đẩy hợp tác quốc phòng và công nghệ

Lời kết

Vụ án Chủ tịch Công ty Cây xanh Công Minh Nguyễn Công Minh bị truy nã là một hồi chuông cảnh tỉnh mạnh mẽ. Nó cho thấy không có “đế chế” nào là bất khả xâm phạm nếu được xây dựng trên một nền móng phi pháp. Con “bạch tuộc” dù có vươn vòi đi xa đến đâu, cuối cùng cũng sẽ bị phơi bày ra ánh sáng.

Đối với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp, đây không chỉ là một câu chuyện để đọc và quên đi. Đây là một bài học thực tiễn về rủi ro, quản trị và đạo đức. Trong một thế giới kinh doanh đầy cạnh tranh và cám dỗ, lựa chọn con đường minh bạch và bền vững không phải lúc nào cũng là con đường dễ dàng nhất, nhưng đó chắc chắn là con đường an toàn và duy nhất để đi đến thành công thực sự.

Câu hỏi cuối cùng dành cho bạn: Bạn đang xây dựng một doanh nghiệp để tồn tại qua nhiều thế hệ, hay chỉ là một cỗ máy kiếm tiền ngắn hạn? Câu trả lời sẽ quyết định cách bạn hành động hôm nay.

Quản trị khủng hoảng doanh nghiệp qua bài học từ siêu bão Jamaica
Lãnh đạo tự nhận thức: Bí quyết xây dựng phong cách chân thực và hiệu quả

FAQ

• 1. Ông Nguyễn Công Minh là ai?
  Ông là Chủ tịch HĐQT Công ty Cây xanh Công Minh, người đứng đầu “hệ sinh thái” gồm hàng chục công ty con hoạt động trong lĩnh vực cây xanh – dịch vụ công và đang bị truy nã đặc biệt về các tội danh liên quan đến vi phạm quy định đấu thầu và đưa, nhận hối lộ.
• 2. Các “chiêu thức” thao túng thị trường của Công ty Công Minh là gì?
  
  Căn bản gồm ba chiêu thức: thông đồng với chủ đầu tư từ khâu lên dự toán, thổi giá gói thầu so với thực tế và sử dụng hệ sinh thái công ty con làm quân xanh/quân đỏ để hợp thức hóa kết quả đấu thầu một cách tinh vi.
  
• 3. Vụ án này gửi tới doanh nghiệp Việt Nam thông điệp gì?
  
  Không tăng trưởng bằng mọi giá! Quản trị minh bạch, đạo đức kinh doanh và tuân thủ pháp luật là yếu tố sống còn. Lợi ích trước mắt không thể đánh đổi bằng rủi ro pháp lý và sụp đổ thương hiệu về lâu dài.
  
• 4. Làm sao để doanh nghiệp không đi vào “vết xe đổ”?
  
  Xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ minh bạch, coi trọng tuân thủ pháp luật; đầu tư đào tạo nhận thức pháp lý, không lạm dụng cấu trúc doanh nghiệp phức tạp để che giấu rủi ro; nuôi dưỡng văn hóa chính trực trong tổ chức.