Tóm tắt các ý chính
“Đào Giếng Trước Khi Chết Khăt” của Harvey Mackay là cẩm nang networking chủ động dành cho các nhà lãnh đạo doanh nghiệp. Cuốn sách nhấn mạnh việc xây dựng mối quan hệ trước khi có nhu cầu, không phải khi đã rơi vào tình huống khó khăn. Với 83 chương ngắn gọn, Mackay chia sẻ chiến lược “gửi tiền ơn” – liên tục tạo dựng thiện cảm để có thể dựa vào khi cần thiết. Đặc biệt phù hợp với SMEs, Manager và CEO, cuốn sách cung cấp framework quản lý danh sách liên hệ chiến lược, kỹ thuật networking thực tế, và cách biến mối quan hệ thành lợi thế cạnh tranh trong kinh doanh.
Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao một số doanh nhân dường như luôn có “người quen” phù hợp vào đúng thời điểm? Trong khi đó, nhiều CEO tài năng lại vật lộn khi cần hỗ trợ bên ngoài? Câu trả lời nằm trong một nguyên tắc đơn giản nhưng mạnh mẽ: đào giếng trước khi chết khăt.
Harvey Mackay – Người Thầy Networking Hàng Đầu Thế Giới
Harvey Mackay không phải là một “guru” tự xưng. Ông là người sáng lập công ty Mackay Envelope, doanh nghiệp từng tuyển dụng hàng nghìn nhân viên và phục vụ khách hàng toàn cầu. Với hơn 40 năm kinh nghiệm xây dựng doanh nghiệp, Mackay hiểu rõ giá trị thật sự của networking – không chỉ để “bán hàng” mà để tạo dựng hệ sinh thái hỗ trợ bền vững.
“Đào Giếng Trước Khi Chết Khăt” ra đời từ chính những trải nghiệm thực tế này. Không giống như những cuốn sách phát triển bản thân trừu tượng, đây là hướng dẫn chiến thuật, được kiểm chứng qua thực tế kinh doanh khắc nghiệt.
Triết Lý Cốt Lõi: Đầu Tư Trước, Thu Hoạch Sau
Ẩn Dụ Cái Giếng – Bài Học Về Thời Điểm
Hình ảnh “đào giếng” của Mackay không chỉ là phép so sánh đơn thuần. Đây là nguyên tắc kinh doanh căn bản: chuẩn bị tài nguyên trước khi xuất hiện nhu cầu.
Trong thế giới doanh nghiệp, “cái giếng” chính là mạng lưới quan hệ mà bạn đã công phu xây dựng. “Cơn khát” có thể là:
- Tìm kiếm nhà đầu tư cho dự án mở rộng
- Cần chuyên gia tư vấn cho khủng hoảng PR
- Tuyển dụng C-level executive
- Mở rộng thị trường quốc tế
- Vượt qua khó khăn pháp lý [tham khảo]
Khi khủng hoảng ập đến, những CEO đã “đào giếng trước” sẽ có sẵn người hỗ trợ. Còn lại sẽ phải cầu cứu khắp nơi, thường trong tình thế bất lợi về thời gian và điều kiện đàm phán.
“Favor Banking” – Ngân Hàng Ơn Huệ
Mackay giới thiệu khái niệm “favor banking” – hệ thống quản lý ơn huệ như một tài khoản ngân hàng thực thụ. Mỗi lần bạn giúp đỡ ai đó mà không đòi hỏi đáp lại ngay lập tức, bạn đang “gửi tiền vào ngân hàng ơn huệ”.
Ví dụ thực tế:
Một CEO công ty logistics thường xuyên giới thiệu khách hàng cho các đối tác khác nhau, kể cả khi không có lợi ích trực tiếp. Khi dịch COVID-19 bùng phát và cần tái cấu trúc chuỗi cung ứng gấp, chính những người từng được ông hỗ trợ đã tự nguyện chia sẻ capacity và ưu tiên đơn hàng. [tham khảo]
Framework Networking Chiến Lược Cho Doanh Nghiệp
1. Mapping Mạng Lưới – Xác Định “Ai Là Ai”
Mackay đề xuất việc lập “bản đồ networking” với các khu vực cốt lõi:
Vòng Tròn Trong (5-10 người):
- Cố vấn chiến lược cấp cao
- Mentor có kinh nghiệm trong ngành
- CEO của các công ty hàng đầu (không cạnh tranh trực tiếp)
Vòng Tròn Giữa (20-30 người):
- Key partners và suppliers quan trọng
- Lãnh đạo các hiệp hội ngành
- Chuyên gia pháp lý, tài chính, marketing
- Headhunter và investment banker
Vòng Tròn Ngoài (50-100 người):
- Khách hàng tiềm năng
- Alumni network
- Người có influence trên social media
- Các stakeholder trong cộng đồng [tham khảo]
2. Touch Points Strategy – Duy Trì Kết Nối Thông Minh
Thay vì gặp mặt vô mục đích, Mackay khuyến nghị hệ thống “touch points” có giá trị:
Monthly Touch Points:
- Chia sẻ báo cáo thị trường hoặc insight độc quyền
- Forward bài viết relevant kèm comment cá nhân
- Chúc mừng thành tựu hoặc milestone
Quarterly Touch Points:
- Coffee meetings với agenda cụ thể
- Mời tham gia events hoặc webinar do công ty tổ chức
- Giới thiệu connection hữu ích [tham khảo]
Annual Touch Points:
- Tổ chức hoặc mời tham gia strategic retreats
- Chia sẻ annual report và strategic direction
- Tham gia cùng các hoạt động CSR
3. Value-First Approach – Cho Trước Khi Nhận
Điểm khác biệt lớn nhất trong phương pháp Mackay là mindset “cho trước khi nhận”. Đây không phải lý thuyết suông mà là chiến lược kinh doanh thông minh.
Case Study Thực Tế:
Một startup fintech B2B thường xuyên tổ chức workshop miễn phí về digital transformation cho SMEs. Mặc dù không bán hàng trực tiếp trong events, 40% khách hàng doanh nghiệp của họ đều từ những người đã tham gia workshops. Khi có nhu cầu digitalization, những CEO này tự nhiên nghĩ đến startup này đầu tiên.
Ứng Dụng Thực Tế Cho Các Cấp Lãnh Đạo
Cho Founders & CEOs Startup
Challenge: Huy động vốn và tìm customers đầu tiên
Giải pháp Mackay:
- Tham gia các startup ecosystem events, không để pitching mà để học hỏi và support others
- Volunteer mentor cho accelerators
- Tạo valuable content sharing lessons learned
- Connect với alumni network từ universities và previous workplaces
Kết quả: Khi cần funding, investors đã quen biết track record và có trust sẵn [tham khảo]
Cho General Managers & Department Heads
Challenge: Cross-functional collaboration và resource allocation
Giải pháp Mackay:
- Tạo informal monthly leaders’ breakfast
- Share budget hoặc team capacity khi các departments khác cần support
- Collaborate trong các internal projects beyond own KPIs
- Mentor junior managers across departments
Kết quả: Dễ dàng get buy-in cho initiatives và có allies khi cần escalate issues
Cho Enterprise CEOs
Challenge: Industry leadership và strategic partnerships
Giải pháp Mackay:
- Join và actively contribute tại các industry associations
- Speaking tại conferences với valuable insights, không chỉ company promotion
- Participate trong government advisory committees
- Sponsor và attend high-level executive programs
Kết quả: Position công ty như thought leader và có access tới exclusive opportunities
Công Nghệ Hóa Networking Theo Nguyên Tắc Mackay
CRM Networking – Quản Lý Quan Hệ Như Khách Hàng
Tools Recommend:
- HubSpot CRM: Track interaction history và set follow-up reminders
- LinkedIn Sales Navigator: Monitor updates và trigger points for outreach
- Calendly + Meeting notes: Systematic documentation của conversations
Best Practices:
- Log mọi meaningful interaction với context
- Set recurring tasks cho regular touch points
- Track “favor balance” – ai đang owe ai value
- Monitor contact’s company news và personal milestones
Content Marketing Như Networking Tool
Framework GIVE:
- Give valuable insights through LinkedIn posts
- Introduce relevant connections
- Validate others’ achievements publicly
- Engage meaningfully với posts của network [tham khảo]
Virtual Networking Mastery
Pre-COVID vs Post-COVID Networking:
- Virtual coffee chats thay vì lunch meetings
- Webinar hosting thay vì physical events
- Online community building thay vì conference networking
- Video personalized messages thay vì phone calls
83 Chapters – Tại Sao Cấu Trúc Này Lại Hiệu Quả
Mackay chia nhỏ book thành 83 chapters ngắn (3-5 pages mỗi chapter) không phải ngẫu nhiên. Đây là deliberate design choice phù hợp với busy executives:
Micro-Learning Approach:
- Mỗi chapter = 1 actionable insight
- Đọc được trong 5-10 phút
- Easy reference khi cần specific advice
- Tránh information overload
Popular Chapters Cho Business Leaders:
- “The Mackay 66” – Customer profile framework áp dụng cho networking
- “Networking Is Like Muscle Building” – Consistency beats intensity
- “How to Network When You Hate Networking” – Strategies for introverts
- “Keep Your Antennae Up” – Identifying networking opportunities everywhere
Phản Biện & Hạn Chế Của Cuốn Sách
Những Điểm Mạnh Không Thể Phủ Nhận
- 1. Practical Applicability: Mỗi strategy đều có real-world examples từ chính Mackay hoặc các business leaders khác
- 2. Measurable ROI: Không như soft skills training, networking theo Mackay framework có clear metrics: số contacts chất lượng, response rate, conversion từ introduction sang business
- 3. Sustainable Approach: Focus vào long-term relationship building thay vì transactional networking
Những Hạn Chế Cần Lưu Ý
- 1. Cultural Context: Viết chủ yếu dựa trên business culture Mỹ. Asian business culture có thể cần adaptation
- 2. Time Investment: Requires significant time commitment. Challenging cho founders đang trong crisis mode
- 3. Authenticity Concerns: Có thể feel transactional nếu không execute với genuine care
- 4. Digital Gap: Book thiếu guidance về social media và digital networking platforms
Metrics Đo Lường Networking Success
Mackay không chỉ dừng lại ở theory mà đưa ra cách đo lường concrete:
Leading Indicators
- Số lượng meaningful conversations per month
- Response rate khi reach out
- Number of introductions made vs received
- Event attendance với quality networking time
Lagging Indicators
- Business opportunities generated through network
- Speed of problem-solving khi có crisis
- Access to exclusive information hoặc opportunities
- Ability to recruit top talent through referrals
Kết Luận: Đầu Tư Vào Mối Quan Hệ Như Đầu Tư Vào R&D
“Đào Giếng Trước Khi Chết Khăt” không chỉ là sách networking – đây là business strategy guide về sustainable competitive advantage through relationships.
Cho SMEs: Cuốn sách cung cấp framework để compete với large corporations thông qua agility và relationships thay vì resources
Cho Managers: Tool để build influence không rely vào position power, essential trong flat organization structure ngày nay
Cho CEOs: Strategic perspective về networking như core business capability, không phải nice-to-have activity
Recommendation Rating: 4.5/5
Nên đọc nếu:
- Bạn đang scale business và cần strategic partnerships
- Position của bạn require cross-functional collaboration
- Đang plan career transition hoặc industry switch
- Muốn build personal brand như thought leader
Có thể skip nếu:
- Bạn prefer digital-first approach mà không quan tâm face-to-face networking
- Business model hoàn toàn không depend vào relationships
- Đã có established network và chỉ cần tactical tips
Bottom Line: Harvey Mackay đã tạo ra một investment guide disguised như networking book. Trong thời đại information commodity, relationships trở thành scarce resource. “Đào Giếng Trước Khi Chết Khăt” là roadmap để build portfolio of relationships – asset class có potential for highest ROI trong business.
Như chính Mackay nói: “Networking is not about just connecting people. It’s about connecting people with people, people with ideas, and people with opportunities.” Trong competitive landscape ngày nay, đây có thể là difference maker giữa surviving và thriving.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Đọc cuốn “Đào Giếng Trước Khi Chết Khăt” có phù hợp cho các bạn mới đi làm không?
Không nhất thiết chỉ dành cho CEO hoặc managers. Người mới đi làm càng nên đọc để có mindset xây dựng quan hệ lâu dài, không ngắn hạn. Các nguyên tắc trong sách áp dụng tốt cho mọi cấp bậc sự nghiệp.
2. Nếu tôi làm trong lĩnh vực digital/IT, áp dụng phương pháp của Mackay có hiệu quả không?
Hoàn toàn có thể, đặc biệt khi kết hợp principles của sách với các nền tảng số (LinkedIn, Meetup, Slack Community…). Các kênh CRM và content sharing còn giúp tăng tốc độ scale mối quan hệ.
3. Làm sao để tránh cảm giác “giả tạo” khi networking như cách Mackay khuyên?
Cốt lõi là genuine giúp đỡ, không để lấy lòng. Hỏi bản thân bạn giúp được gì, không phải chỉ cần gì từ người khác. Xây giá trị cho network trước, kết quả và lợi ích sẽ theo sau.
4. Những hạn chế lớn nhất khi áp dụng ở Việt Nam là gì?
Bối cảnh văn hóa – networking ở Việt Nam thường dựa nhiều trên sự quen biết sẵn, cần thời gian để xây mối quan hệ mới. Tuy nhiên, framework của Mackay vẫn phù hợp khi lồng ghép vào các bối cảnh như alumni, hội nhóm ngành nghề, hoặc các cộng đồng chuyên môn.
5. Có những đầu sách nào tương tự “Đào Giếng Trước Khi Chết Khăt” dành cho business leaders?
Một số gợi ý: “Never Eat Alone” (Keith Ferrazzi), “Give and Take” (Adam Grant), “How to Win Friends and Influence People” (Dale Carnegie).
