Đào giếng trước khi chết khát: Chiến lược networking cho CEO và doanh nghiệp

Tóm tắt các ý chính

“Đào Giếng Trước Khi Chết Khăt” của Harvey Mackay là cẩm nang networking chủ động dành cho các nhà lãnh đạo doanh nghiệp. Cuốn sách nhấn mạnh việc xây dựng mối quan hệ trước khi có nhu cầu, không phải khi đã rơi vào tình huống khó khăn. Với 83 chương ngắn gọn, Mackay chia sẻ chiến lược “gửi tiền ơn” – liên tục tạo dựng thiện cảm để có thể dựa vào khi cần thiết. Đặc biệt phù hợp với SMEs, Manager và CEO, cuốn sách cung cấp framework quản lý danh sách liên hệ chiến lược, kỹ thuật networking thực tế, và cách biến mối quan hệ thành lợi thế cạnh tranh trong kinh doanh.

 

Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao một số doanh nhân dường như luôn có “người quen” phù hợp vào đúng thời điểm? Trong khi đó, nhiều CEO tài năng lại vật lộn khi cần hỗ trợ bên ngoài? Câu trả lời nằm trong một nguyên tắc đơn giản nhưng mạnh mẽ: đào giếng trước khi chết khăt.

 

Harvey Mackay – Người Thầy Networking Hàng Đầu Thế Giới

Harvey Mackay không phải là một “guru” tự xưng. Ông là người sáng lập công ty Mackay Envelope, doanh nghiệp từng tuyển dụng hàng nghìn nhân viên và phục vụ khách hàng toàn cầu. Với hơn 40 năm kinh nghiệm xây dựng doanh nghiệp, Mackay hiểu rõ giá trị thật sự của networking – không chỉ để “bán hàng” mà để tạo dựng hệ sinh thái hỗ trợ bền vững.

“Đào Giếng Trước Khi Chết Khăt” ra đời từ chính những trải nghiệm thực tế này. Không giống như những cuốn sách phát triển bản thân trừu tượng, đây là hướng dẫn chiến thuật, được kiểm chứng qua thực tế kinh doanh khắc nghiệt.

 

Triết Lý Cốt Lõi: Đầu Tư Trước, Thu Hoạch Sau

Ẩn Dụ Cái Giếng – Bài Học Về Thời Điểm

Hình ảnh “đào giếng” của Mackay không chỉ là phép so sánh đơn thuần. Đây là nguyên tắc kinh doanh căn bản: chuẩn bị tài nguyên trước khi xuất hiện nhu cầu.

Trong thế giới doanh nghiệp, “cái giếng” chính là mạng lưới quan hệ mà bạn đã công phu xây dựng. “Cơn khát” có thể là:

• Tìm kiếm nhà đầu tư cho dự án mở rộng
• Cần chuyên gia tư vấn cho khủng hoảng PR
• Tuyển dụng C-level executive
• Mở rộng thị trường quốc tế
• Vượt qua khó khăn pháp lý [tham khảo]

Khi khủng hoảng ập đến, những CEO đã “đào giếng trước” sẽ có sẵn người hỗ trợ. Còn lại sẽ phải cầu cứu khắp nơi, thường trong tình thế bất lợi về thời gian và điều kiện đàm phán.

 

“Favor Banking” – Ngân Hàng Ơn Huệ

Mackay giới thiệu khái niệm “favor banking” – hệ thống quản lý ơn huệ như một tài khoản ngân hàng thực thụ. Mỗi lần bạn giúp đỡ ai đó mà không đòi hỏi đáp lại ngay lập tức, bạn đang “gửi tiền vào ngân hàng ơn huệ”.

Ví dụ thực tế:
Một CEO công ty logistics thường xuyên giới thiệu khách hàng cho các đối tác khác nhau, kể cả khi không có lợi ích trực tiếp. Khi dịch COVID-19 bùng phát và cần tái cấu trúc chuỗi cung ứng gấp, chính những người từng được ông hỗ trợ đã tự nguyện chia sẻ capacity và ưu tiên đơn hàng. [tham khảo]

 

Framework Networking Chiến Lược Cho Doanh Nghiệp

1. Mapping Mạng Lưới – Xác Định “Ai Là Ai”

Mackay đề xuất việc lập “bản đồ networking” với các khu vực cốt lõi:

Vòng Tròn Trong (5-10 người):

• Cố vấn chiến lược cấp cao
• Mentor có kinh nghiệm trong ngành
• CEO của các công ty hàng đầu (không cạnh tranh trực tiếp)

Vòng Tròn Giữa (20-30 người):

• Key partners và suppliers quan trọng
• Lãnh đạo các hiệp hội ngành
• Chuyên gia pháp lý, tài chính, marketing
• Headhunter và investment banker

Vòng Tròn Ngoài (50-100 người):

• Khách hàng tiềm năng
• Alumni network
• Người có influence trên social media
• Các stakeholder trong cộng đồng [tham khảo]

 

2. Touch Points Strategy – Duy Trì Kết Nối Thông Minh

Thay vì gặp mặt vô mục đích, Mackay khuyến nghị hệ thống “touch points” có giá trị:

Monthly Touch Points:

• Chia sẻ báo cáo thị trường hoặc insight độc quyền
• Forward bài viết relevant kèm comment cá nhân
• Chúc mừng thành tựu hoặc milestone

Quarterly Touch Points:

• Coffee meetings với agenda cụ thể
• Mời tham gia events hoặc webinar do công ty tổ chức
• Giới thiệu connection hữu ích [tham khảo]

Annual Touch Points:

• Tổ chức hoặc mời tham gia strategic retreats
• Chia sẻ annual report và strategic direction
• Tham gia cùng các hoạt động CSR

 

3. Value-First Approach – Cho Trước Khi Nhận

Điểm khác biệt lớn nhất trong phương pháp Mackay là mindset “cho trước khi nhận”. Đây không phải lý thuyết suông mà là chiến lược kinh doanh thông minh.

Case Study Thực Tế:
Một startup fintech B2B thường xuyên tổ chức workshop miễn phí về digital transformation cho SMEs. Mặc dù không bán hàng trực tiếp trong events, 40% khách hàng doanh nghiệp của họ đều từ những người đã tham gia workshops. Khi có nhu cầu digitalization, những CEO này tự nhiên nghĩ đến startup này đầu tiên.

 

Ứng Dụng Thực Tế Cho Các Cấp Lãnh Đạo

Cho Founders & CEOs Startup

Challenge: Huy động vốn và tìm customers đầu tiên

Giải pháp Mackay:

• Tham gia các sự kiện trong hệ sinh thái startup, không phải để pitching mà để học hỏi và hỗ trợ người khác

• Tình nguyện làm mentor cho các chương trình tăng tốc (accelerators)

• Tạo nội dung giá trị để chia sẻ những bài học đã rút ra

• Kết nối với mạng lưới cựu sinh viên từ các trường đại học và nơi làm việc trước đây

Kết quả: Khi cần funding, investors đã quen biết track record và có trust sẵn [tham khảo]

 

Dành cho: Tổng Quản lý & Trưởng phòng

Thách thức: Hợp tác liên phòng ban và phân bổ nguồn lực

Giải pháp Mackay:

• Tổ chức buổi ăn sáng hàng tháng không chính thức cho các lãnh đạo

• Chia sẻ ngân sách hoặc năng lực đội ngũ khi các phòng ban khác cần hỗ trợ

• Hợp tác trong các dự án nội bộ vượt ra ngoài KPI của riêng mình

• Mentor cho các quản lý cấp trung ở các phòng ban khác

Kết quả: Dễ dàng nhận được sự ủng hộ cho các sáng kiến và có đồng minh khi cần escalated vấn đề

 

Cho Enterprise CEOs

Thách thức: Vai trò dẫn dắt ngành và xây dựng quan hệ đối tác chiến lược

Giải pháp Mackay:

• Tham gia và đóng góp tích cực tại các hiệp hội ngành

• Diễn thuyết tại các hội nghị với những góc nhìn giá trị, không chỉ quảng bá công ty

• Tham gia các ủy ban tư vấn cho chính phủ

• Tài trợ và tham dự các chương trình điều hành cấp cao

Kết quả: Định vị công ty như một nhà tư tưởng dẫn dắt (thought leader) và tiếp cận được các cơ hội đặc quyền

 

Công Nghệ Hóa Networking Theo Nguyên Tắc Mackay

CRM Networking – Quản Lý Quan Hệ Như Khách Hàng

Công cụ khuyến nghị:

• HubSpot CRM: Theo dõi lịch sử tương tác và đặt nhắc nhở cho các lần follow-up

• LinkedIn Sales Navigator: Theo dõi các cập nhật và điểm kích hoạt để tiếp cận

• Calendly + Meeting notes: Ghi chép và lưu trữ có hệ thống các cuộc trò chuyện

 

Thực tiễn tốt nhất:

• Ghi lại mọi tương tác có ý nghĩa kèm theo bối cảnh

• Đặt các nhiệm vụ lặp lại cho những lần kết nối định kỳ

• Theo dõi “cán cân hỗ trợ” – ai đang nợ ai giá trị

• Theo dõi tin tức công ty và các cột mốc cá nhân của liên hệ

 

Content Marketing như một công cụ Networking

Framework GIVE

• Chia sẻ những góc nhìn giá trị thông qua các bài đăng trên LinkedIn

• Giới thiệu các mối quan hệ phù hợp

• Công khai ghi nhận và tôn vinh thành tựu của người khác

• Tương tác một cách ý nghĩa với các bài đăng trong mạng lưới [tham khảo]

---

Kỹ năng Networking ảo (Virtual Networking Mastery)

Trước COVID vs Sau COVID

• Coffee chat trực tuyến thay vì các buổi ăn trưa gặp mặt

• Tổ chức webinar thay vì sự kiện trực tiếp

• Xây dựng cộng đồng online thay vì networking tại hội nghị

• Gửi tin nhắn video cá nhân hóa thay vì gọi điện thoại

 

83 Chapters – Tại Sao Cấu Trúc Này Lại Hiệu Quả

Mackay chia nhỏ book thành 83 chapters ngắn (3-5 pages mỗi chapter) không phải ngẫu nhiên. Đây là deliberate design choice phù hợp với busy executives:

Micro-Learning Approach

• Mỗi chương = 1 insight có thể hành động ngay

• Đọc trong 5–10 phút

• Dễ dàng tham khảo khi cần lời khuyên cụ thể

• Tránh quá tải thông tin

---

Popular Chapters Cho Business Leaders

• “The Mackay 66” – Khung hồ sơ khách hàng áp dụng cho networking

• “Networking Is Like Muscle Building” – Sự kiên trì quan trọng hơn cường độ

• “How to Network When You Hate Networking” – Chiến lược dành cho người hướng nội

• “Keep Your Antennae Up” – Nhận diện cơ hội networking ở mọi nơi

 

Phản Biện & Hạn Chế Của Cuốn Sách

Những Điểm Mạnh Không Thể Phủ Nhận

• 1. Practical Applicability: Mỗi chiến lược đều có ví dụ thực tế từ chính Mackay hoặc các nhà lãnh đạo doanh nghiệp khác

  2. Measurable ROI: Không giống như các khóa đào tạo kỹ năng mềm, networking theo framework của Mackay có các chỉ số rõ ràng: số lượng liên hệ chất lượng, tỷ lệ phản hồi, tỷ lệ chuyển đổi từ giới thiệu sang cơ hội kinh doanh

  3. Sustainable Approach: Tập trung vào xây dựng mối quan hệ dài hạn thay vì networking mang tính giao dịch

  ---

  Những Hạn Chế Cần Lưu Ý

  1. Cultural Context: Nội dung được viết chủ yếu dựa trên văn hóa kinh doanh Mỹ. Văn hóa kinh doanh châu Á có thể cần điều chỉnh phù hợp

  2. Time Investment: Đòi hỏi cam kết thời gian đáng kể. Đây là thách thức cho các founders đang trong giai đoạn khủng hoảng

  3. Authenticity Concerns: Có thể mang cảm giác giao dịch nếu không được thực hiện với sự quan tâm chân thành

  4. Digital Gap: Cuốn sách thiếu hướng dẫn về social media và các nền tảng networking kỹ thuật số

 

Metrics Đo Lường Networking Success

Mackay không chỉ dừng lại ở theory mà đưa ra cách đo lường concrete:

Leading Indicators

• Số lượng các cuộc trò chuyện ý nghĩa mỗi tháng

• Tỷ lệ phản hồi khi chủ động liên hệ

• Số lần giới thiệu đã thực hiện so với số lần nhận được

• Tham gia sự kiện với thời gian networking chất lượng

---

Lagging Indicators

• Cơ hội kinh doanh được tạo ra thông qua mạng lưới

• Tốc độ giải quyết vấn đề khi xảy ra khủng hoảng

• Khả năng tiếp cận thông tin hoặc cơ hội đặc quyền

• Năng lực tuyển dụng nhân tài hàng đầu thông qua giới thiệu

 

Kết Luận: Đầu Tư Vào Mối Quan Hệ Như Đầu Tư Vào R&D

“Đào Giếng Trước Khi Chết Khát” không chỉ là sách về networking – đây là một cẩm nang chiến lược kinh doanh về lợi thế cạnh tranh bền vững thông qua các mối quan hệ.

---

Cho SMEs

Cuốn sách cung cấp framework để cạnh tranh với các tập đoàn lớn thông qua sự linh hoạt và các mối quan hệ thay vì nguồn lực.

Cho Managers

Công cụ để xây dựng ảnh hưởng mà không phụ thuộc vào quyền lực chức vụ, điều đặc biệt cần thiết trong cấu trúc tổ chức phẳng ngày nay.

Cho CEOs

Góc nhìn chiến lược về networking như một năng lực cốt lõi của doanh nghiệp, chứ không chỉ là một hoạt động “có thì tốt”.

Recommendation Rating: 4.5/5

Nên đọc nếu:

• Bạn đang scale business và cần strategic partnerships
• Position của bạn require cross-functional collaboration
• Đang plan career transition hoặc industry switch
• Muốn build personal brand như thought leader

Có thể skip nếu:

• Bạn prefer digital-first approach mà không quan tâm face-to-face networking
• Business model hoàn toàn không depend vào relationships
• Đã có established network và chỉ cần tactical tips

Bottom Line: Harvey Mackay đã tạo ra một investment guide disguised như networking book. Trong thời đại information commodity, relationships trở thành scarce resource. “Đào Giếng Trước Khi Chết Khăt” là roadmap để build portfolio of relationships – asset class có potential for highest ROI trong business.

Như chính Mackay nói: “Networking is not about just connecting people. It’s about connecting people with people, people with ideas, and people with opportunities.” Trong competitive landscape ngày nay, đây có thể là difference maker giữa surviving và thriving.

 

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Đọc cuốn “Đào Giếng Trước Khi Chết Khăt” có phù hợp cho các bạn mới đi làm không?
Không nhất thiết chỉ dành cho CEO hoặc managers. Người mới đi làm càng nên đọc để có mindset xây dựng quan hệ lâu dài, không ngắn hạn. Các nguyên tắc trong sách áp dụng tốt cho mọi cấp bậc sự nghiệp.

 

2. Nếu tôi làm trong lĩnh vực digital/IT, áp dụng phương pháp của Mackay có hiệu quả không?
Hoàn toàn có thể, đặc biệt khi kết hợp principles của sách với các nền tảng số (LinkedIn, Meetup, Slack Community…). Các kênh CRM và content sharing còn giúp tăng tốc độ scale mối quan hệ.

 

3. Làm sao để tránh cảm giác “giả tạo” khi networking như cách Mackay khuyên?
Cốt lõi là genuine giúp đỡ, không để lấy lòng. Hỏi bản thân bạn giúp được gì, không phải chỉ cần gì từ người khác. Xây giá trị cho network trước, kết quả và lợi ích sẽ theo sau.

 

4. Những hạn chế lớn nhất khi áp dụng ở Việt Nam là gì?
Bối cảnh văn hóa – networking ở Việt Nam thường dựa nhiều trên sự quen biết sẵn, cần thời gian để xây mối quan hệ mới. Tuy nhiên, framework của Mackay vẫn phù hợp khi lồng ghép vào các bối cảnh như alumni, hội nhóm ngành nghề, hoặc các cộng đồng chuyên môn.

 

5. Có những đầu sách nào tương tự “Đào Giếng Trước Khi Chết Khăt” dành cho business leaders?
Một số gợi ý: “Never Eat Alone” (Keith Ferrazzi), “Give and Take” (Adam Grant), “How to Win Friends and Influence People” (Dale Carnegie).